Het voorgeslacht “Die woest”

Blad 16: Onze verre neef Th.J. van der Poel, Hêléne Swarthlaan 3, Hillegom; 0152 5165, schreef; in november 1973 in zijn familiegeschiedenis “Van Der Poel een oud Rijnlands geslacht”; het citaat: Men moet aan geen werk kunnen bespeuren hoeveel moeite het heeft gekost om het tot stand te brengen. Nu ik het eerste – en kleinste deel – “Het geslacht Olsthoorn” van ons familiealbum heb beëindigd en aan het tweede deel, dat ik heb genoemd “Het voorgeslacht Die Woest”, ben begonnen, besef ik hoe waar dit citaat is en ook dat, wat hij in het voorwoord schreef: als je probeert dit soort geschiedenis te achterhalen, je weet dat dit een onderwerp is waaraan eigenlijk nooit een eind komt.
Zes jaar later kwam hij met een tweede publicatie waarin onder de titel “Die Woeste-Poel” Maar liefst acht generaties vóór 1680 werden toegevoegd! waardoor de stamboom van de “Van der Poelen” teruggaat tot vóór 1400 en waarin hij een buitengewoon interessant stukje geschiedenis vertelt verlucht met foto’s van plekjes die eeuwen geleden tot familiegebied behoorden. Deze publicatie nu bracht mij op de gedachte om tijdens een vakantie daar ter plaatse eens een kijkje te nemen en ook enige foto’s te maken waarop ik jammer genoeg geen vroegere familieleden doch alleen Joop en mijzelf heb kunnen vastleggen. Voor iemand die geïnteresseerd is in het geslacht der Van der Poelen – in samenhang met het boekje Die Woeste-Poel – een unieke plek om te bezoeken.

Op de plaats waar nu café “De Zwaan” staat, moet vroeger de herberg “De Drie Koningen” gestaan hebben. Generaties lang was het eigendom van de familie Swuesten. De herberg kreeg vooral bekendheid nadat zij in 1574 door Andries Peter Swuesten gekocht was uit de erfenis van Henrick Swuesten.
Hier werden de publieke verkopingen gehouden: “ten huijse van Andries Zwuesten met openen vensteren ende ongesloten deuren, ten affgaen ende aencomen van enen yegelijcken”.
Het mijnen ging als regel met brandende “kerssen”. Als men “met vuytgange der bernender kerssen” het hoogste bod had staan, dan was men koper. Werkten de weergoden mee, dan gebeurde de verkoop “in volder herbergen met schonen sonnenschijn”. Een historisch plekje! (zie “Die Woeste-Poel’ blz. 69)
Een gerestaureerde oude boerderij op Strabrecht te Heeze anno ’93. Vermoedelijke plaats waar Jan Corten van der Poel woonde. (zie “Die Woeste-Poel” blz. 17 en 23)
Tegenover “De Zwaan” staat nu de Hervormde Kerk. Vóór de Reformatie was dit de kapel aan de Eymerick. Naast deze kapel moet de herberg gestaan hebben van Jan Peter Swuesten en Ida Melchiors. De meest voor de hand liggende conclusie is dat het witte gebouw op de foto zich nu op die plaats bevindt. (zie “Die Woeste-Poel” blz. 69)

Hier in Heeze – voornamelijk op Strabrecht en Eymerick – heeft het voorgeslacht van de “Van der Poelen” onder de naam Die Woest geleefd. Zie voor meer informatie het boek DIE WOESTE-POEL van Th.J. van der Poel

Wij leven ’t heerlijkst in ons verst verleden.
(E du Perron)

Blz. 17: In de Winkler Prins wordt heiligverklaring omschreven als de plechtige verklaring van de paus, dat iemand, die reeds zaligverklaard is, op de canon van de Heiligen der Katholieke Kerk verdient te worden opgenomen.
Sinds paus Alexander III (gest. 1181) is dat recht aan de Heilige Stoel. Volgens de leer der R.K Kerk is de canonisatie, door de paus verricht, te beschouwen als onfeilbaar. Na een formele zaligverklaring zijn er nog twee en daarna nog eens drie nieuwe wonderen vereist, eer het canonieke proces kan worden voltooid. Daarover wordt lang en moeizaam beraadslaagd en het oordeel van vele bevoegden ingewonnen. De historicus H. de Valk concludeert echter, na onderzoek in de archieven van het Vaticaan, dat ook politieke motieven hebben meegespeeld. De heiligen van Gorcum werden katholieke helden, een tegenwicht voor de grote mannen der protestanten Jan de Bakker en Jan van Speijk (zie Volkskrantartikel).

Pieter Brueghel de Oude (1520-1596)
De boer en de nestrover.
Sebastiaan Vranckx (1573-1647) Museum Bredius, ‘s-Gravenhage
Stad in de winter/Town in winter/Ville en hiver/Stadt im Winter/Ciudad en inverno
Het “Nicasius-plekske’
Ter nagedachtenis aan Nicasius (roepnaam
Sijn, Casijn en zoon van Jan Aert Dircx) die omstreeks 1515 te Creijel werd geboren en op 9 juli 1572 te Den Briel als één der martelaren van Gorcum werd opgehangen door de Watergeuzen, heeft men te Kreijl, op de plaats waar hij geboren zou zijn, een kapelletje gebouwd. Elk jaar wordt op de zondag na 9 juli (sterfdag) een samentreffen georganiseerd waarbij meestal ook het plaatselijke muziekkorps op een passende wijze acte de présence geeft. Een zeer illustere loot uit de tak van Heeze, deze H. Nicasius!
(zie “Die Woeste-Poel” blz. 109 en 111)
St.-Nicasiuskapel
Gebouwd als na-oorlogse dankkapel, tevens gedachteniskapel toegewijd aan Nicasius Ioannis Hezius (1515-1572), geboortig van Kreyl (Heeze). Na studies te Leuven trad hij in bij de Minderbroeders Franciscanen. In 1572 werd hij, als een der martelaren van Gorcum, vermoord door de watergeuzen te Brielle. Zaligverklaring in 1675, heiligverklaring in 1867.
Feestdag 9 juli.
Oude kerk, nu openbare begraafplaats.
(Zie ‘Die Woeste-Poel’ blz. 23)
Eertijds stond tussen de (oude) kerk van Heeze (aan de Ven) en Leende de St.Jobskapel. In 1654 js deze door “die van het nieuw geloof — zich noemende Geuzen — tot aan de grond afgebroken”. (Kronijk van Heeze).
De stenen werden gebruikt om de predikantswoning (oude pastorie) te verbouwen. De klok ging naar het Kasteel van Heeze.
Op de plaats waar vroeger de kapel gestaan moet hebben, werd in 1962 de St.Jobsklok opnieuw geplaatst, zoals de tekst op de gedenkplaat „verduidelijkt. (in mei 1993 was deze plaat niet meer aanwezig!)
Zie ‘Die Woeste-Poel'” blz. 55.

tekst